Pijnstilling tijdens de bevalling

Alles wat je moet weten over pijnbestrijding tijdens de bevalling

Baringspijn is een bijzondere pijn en met niets te vergelijken. Normaal gesproken is pijn een teken van iets dreigends. Nu heeft het juist een positieve uitkomst: de geboorte van je kind. Baringspijn heeft een duidelijk begin en einde. De weeën hebben een ritmisch patroon. De pijn komt en gaat, zoals wij dat zeggen. Iedere vrouw beleeft dit op haar eigen manier en gaat hier anders mee om. Wij zullen je hierin ondersteunen.

Natuurlijke pijnmedicatie.

De (pijn)beleving en je -gedrag staat samen met de ontspanning van je lichaam en geest. Volg dus vooral je gevoel en wat je prettig vindt. Er zijn verschillende mogelijkheden die je zo comfortabel mogelijk kan laten voelen. Denk bijvoorbeeld aan massage, verschillende houdingen, warmte van bad of douche, positieve gedachtes en een prettige omgeving. Soms is het even zoeken wat voor jou het beste werkt.

Je lichaam maakt tijdens de bevalling natuurlijke pijnstillende stoffen aan. Een van de belangrijkste pijnstillende hormonen die vrijkomen zijn endorfines. Het haalt de scherpe pijn weg en zorgt dat je beter kan ontspannen. Je lichaam is dan beter in staat om oxytocine aan te maken. Oxytocine zorgt op zijn beurt zorgt voor effectieve weeën. Angst kan dit proces verstoren. Mocht je dit in (grote) mate ervaren, geeft dit vooral aan. Dan gaan we samen onderzoeken waar dit vandaan komt en hoe we het op kunnen lossen.

TENS

De TENS is een klein apparaatje dat je met plakkers bevestigd aan je rug. Het geeft continue kleine stroomstootjes af. Tijdens de weeën kan je een extra boost geven. Hierdoor geeft het je een gevoel van controle. De stroomstootjes verstoren de (pijn)prikkelgeleiding naar de hersenen en laten de spieren rondom de rug ontspannen. De TENS is het meest effectief tijdens de latente fase. De ervaringen verschillen, de ene vrouw heeft er veel baat bij de andere nauwelijks tot niet. Mocht je interesse hebben, laat het ons weten. Het apparaatje met stickers is via de zorgverzekeraar aan te schaffen of te huren via ons tegen minimale kosten.

‍

Medicatie tegen de pijn tijdens de bevalling

Tijdens de bevalling zullen wij de mogelijkheid tot medicamenteuze pijnstilling niet actief aanbieden. Indien je hier om vraagt, zullen wij de opties en voor- en nadelen met jullie bespreken. Hou er rekening mee dat niet elke vorm van pijnstilling direct ingezet kan worden. Lachgas is een vorm van pijnstilling die wij als verloskundige mogen en kunnen toedienen (in het geboortecentrum Sophia). Bij de andere vormen van medicamenteuze pijnstilling moeten wij de zorg overdragen aan het arts- en/of verloskundige uit het ziekenhuis. Ze zullen continue de hartactie van jullie kind willen monitoren middels een CTG.

De ruggenprik

Bij een ruggenprik wordt er een dun, soepel slangetje in de rug geplaatst. De anesthesioloog voert dit uit. De rug wordt verdoofd en aangeprikt met een naald. Het slangetje wat hij door de holle naald schuift is het enige wat in de rug achterblijft. Door dit slangetje wordt een combinatie van pijnstillende medicijnen gegeven. Het komt dan terecht in de ruimte rondom het ruggenmergvlies, waarin het ruggenmerg loopt. De zenuwen zullen op deze plek door het medicijn tijdelijk worden verdoofd. Als de ruggenprik goed geplaatst is, kan het zijn dat je de pijn van de weeën in zijn volledigheid niet meer voelt. Ook heb je minder controle over je onderlichaam. Je kunt je benen blijven bewegen, maar er zit weinig kracht in. Daarom moet je in bed blijven en zal er een katheter in de blaas worden gebracht.

De ruggenprik blijft de hele bevalling werken. Je kan deze vorm van pijnstilling krijgen vanaf 3 centimeter met als voorwaarde dat je frequente en regelmatige weeën hebt. Bij snelle vordering of de wens in een laat stadium van de bevalling is het soms niet meer mogelijk om een ruggenprik te laten zetten. De ruggenprik is zowel in het Franciscus Gasthuis als Erasmus MC te krijgen.

Als je gaat starten met persen, kan het zijn dat de arts beslist om de ruggenprik uit te zetten. Op die manier kan je beter richting geven om jouw kindje naar buiten te duwen. Het duurt even voordat het medicijn volledig is uitgewerkt.

Voordelen van de ruggenprik:

Meest effectieve vorm van pijnstilling (weinig tot geen pijn tijdens de weeën)
Langdurige werking
Volledig bij bewustzijn: je wordt niet slaperig of suf van het medicijn

Nadelen van de ruggenprik:

Overdracht van zorg: het ziekenhuis/de gynaecoloog zal de bevalling verder begeleiden. De hartactie van de baby wordt continu geregistreerd
Bij 5-10%van de vrouwen werkt de ruggenprik onvoldoende. Soms wordt deze dan opnieuw geplaatst
Je bloeddruk kan dalen. De hartslag van je baby kan hierop reageren. Om dit te voorkomen wordt extra vocht toegediend via een infuus. Een enkele keer wordt extra medicatie gegeven om de bloeddruk te laten stijgen.
Grotere kans op het ontwikkelen van koorts. In dat geval is niet altijd duidelijk of dit komt door een infectie of als gevolg van de ruggenprik. Soms wordt besloten preventief antibiotica te starten. Het geeft een verhoogde kans voor opname op de babyafdeling van jouw kindje
Minder bewegingsvrijheid doordat je op bed moet blijven
De weeën kunnen afnemen. De bevalling kan daarom langer duren. In dat geval zal er via het infuus oxytocine worden toegediend, een medicijn dat weeën stimulerend werkt.
De persfase kan langer duren. Je hebt een grotere kans op een kunstverlossing (vacuüm pomp)
De katheter geeft een licht verhoogd risico op een blaasontsteking in de kraamweek
Risico op post spinale hoofdpijn. Bij het plaatsen van de ruggenprik kan een gaatje in het hersenvlies zijn ontstaan. Hieruit kan vocht lekken met hevige hoofdpijn (met name in verticale positie) als gevolg. Soms is het nodig om na de bevalling of in de kraamweek het gaatje te laten dichten.
Overige bijwerkingen: jeuk

Remifentanil (PCA)

Remifentanil is een morfine-achtige stof die wordt toegediend via het infuus. Door een speciale infuuspomp kan je middels een knopje zelf de toediening reguleren. Uiteraard is het apparaat ingesteld zodat je jezelf nooit teveel kan geven. De pijnervaring tijdens de piek van de wee zal afnemen en je kan in de weeën pauze beter ontspannen. Op een gegeven moment raakt je lichaam gewend aan het medicijn waardoor het minder effectief zal werken. Dit treedt vaak 4 - 5 uur na start op. Om deze reden raden we af om voor 5 centimeter ontsluiting voor deze vorm van medicamenteuze pijnstilling te kiezen. Anders heb je er bij de laatste fase van de ontsluiting, waarbij je het het hardst nodig hebt, niets meer aan. Het pompje is alleen in het Franciscus Gasthuis te krijgen, niet in het Erasmus MC. Als je gaat starten met persen, zal de toediening stopgezet worden zodat jij je focus terugkrijgt.

Voordelen van PCA:

Snelle werking, vaak al na een paar minuten
Zelf reguleren met een knopje (overdosering niet mogelijk)
Morfine verdwijnt na het stoppen snel uit je lichaam

Nadelen van PCA:

Overdracht van zorg: het ziekenhuis/de gynaecoloog zal de bevalling verder begeleiden. De hartactie van de baby wordt continu geregistreerd
Het medicijn kan invloed hebben op je ademhaling en zuurstofgehalte. Dit wordt nauwlettend in de gaten gehouden. Soms is het nodig om met een neusbril of masker tijdelijk extrazuurstof te geven.
Het is nog niet goed onderzocht welk effect remifentanil op de borstvoeding heeft.
Overige bijwerkingen: suf, wazig, misselijk

Lachgas

Lachgas is een mengsel van di-stikstofoxide 50% en zuurstof 50%. Het gas krijg je via een mond- en gezichtsmasker binnen door in te ademen. Het meest effectief werkt dit als je start met inademen bij het opkomen van de wee. Als de wee weg is, haal je het kapje van je gezicht. Je bent dus zelf in staat om het te reguleren. Het gas werkt 2 uur effectief. Daarom is het, afhankelijk van de verwachte duur tot aan de uitdrijving, mogelijk om dit te krijgen vanaf circa 7 centimeter ontsluiting (ook hangt dit er vanaf of je je eerste of daaropvolgende kindje verwacht). De pijnervaring tijdens de piek van de wee zal afnemen en je kan in de weeën pauze beter ontspannen. Het is een vorm van pijnstilling die wij als verloskundige mogen geven. Er is geen overdracht naar de gynaecoloog noodzakelijk. Lachgas is alleen mogelijk in het geboortecentrum Sophia, omdat hier een speciaal afzuigsysteem in de kamers zit. Wanneer je gaat starten met persen, wordt het lachgas stopgezet.

Voordelen van lachgas:

Geen overdracht van zorg: toediening door je eigen verloskundige
Lachgas werkt al na 1 minuut
Helpt te ontspannen en zorgt voor betere verdraagzaamheid van de weeën
Geen risico voor jou of de baby
Nadat je stopt met inhaleren, verdwijnt lachgas snel uit je lichaam

Nadelen van lachgas:

Je moet in bed blijven
Kinmasker kan oncomfortabel aanvoelen (deze moet tot 20 minuten na het stoppen van de lachgas opblijven)
Bijwerkingen: misselijk, duizelig, slaperig. Dit verdwijnt vrijwel direct na het stoppen van lachgas